Cliffhanger – kulisy filmu i nie opublikowany w Europie wywiad z Sylvestrem Stallone
Pamięci :
Kurta Alberta,
Wolfganga Güllicha
Patricka Edlingera
Retrospekcja
Ten tekst nie opowiada filmu lecz przypomina kilku rewolucyjnych wspinaczy i podaje zwierzenia Sylvestra Stallone na temat Johna Harlina II i wspinaczki.
Cliffhanger, to amerykański film zrealizowany przez Renny'ego Harlina w 1993 roku. Reżyser nie ma nic wspólnego z Johnem Harlinem II, to czysty przypadek. Budżet filmu : 70 milionów dolarów, zysk ponad 250 milionów
Film został wyprodukowany przez Sylvestra Stallone, który powrócił w ten sposób na ekrany po wielu niepowodzeniach. Główną rolę w filmie gra sam producent. W Kanadzie (Quebec) obraz ukazał się pod tytułem Ściana śmierci. Polowanie na szczycie. Film został przedstawiony poza konkursem na festiwalu w Cannes.
Making of jest opisany przez włoskiego dziennikarza, Marco Scolarisa, w Verticalu n° 64 z grudnia 1993 roku.
Streszczenie (Synopsis)
Gabe Walker, alpinista, przewodnik i ratownik w Rocky Mountains jest doskonałym wspinaczem. Po wypadku za który czuje się odpowiedzialny wycofuje się z zawodu. Kilka miesięcy później samolot rządowy transportujący banknoty zostaje zaatakowany przez kryminalistów i razbija się w górach. Hal, partner Gabe'ego znajduję się przypadkowo w okolicy i staje się zakładnikiem porywaczy. Gabe decyduje się pomóc dawnemu partnerowi i staje się kolejną ofiarą piratów powietrznych, ci zmuszają go do odnalezienia milionów USD, które wypadły z samolotu w walizach podczas katastrofy.
Świat wspinaczkowy jest mały
Wielu wspinaczy, którzy widzieli film Harlina nie zauważyło z pewnością, że gra w nim wiele znanych ikon alpinistycznego światka. Wolfgang Gűllich dubluje Stallone w scenach wspinaczkowych (300-500 USD dziennie). Jako kaskaderzy wspinaczkowi występują także Marc de Allessandro, Jeff O'Haco i Ron Kauk. W produkcji filmu uczestniczą także Jim Bridwell i Mario Dibona. Ich niełtwą rolą jest konstrukcja ekstremalnych rusztowań, koniecznych do kręcenia scen ścianowych.
Sceny wsspinaczkowe kręcone są w Cortina d'Ampezzo, Rocky Mountains oraz w masywie Durango (Colorado).
Cliffhanger został dedykowany pamięci Wolfganga Güllicha, który zginął za kierownicą swojego BMW, pod Ingolstadt, między Monachium i Norymbergą. Po jego śmierci mówiono o wielkim zmęczeniu sprowokowanym przez liczne wywiady dla mediów na skutek wielkiej popularności wspinacza po sukcesie filmu.
Güllich był znany głównie z przejścia Action Directe (Frankenjura), drogi ocenianej jako pierwsze 9a.
Güllich przeszedł wiele ekstremalnych dróg, między innymi Eternal flame Nameless Tower, ze swymi rodakami : Kurtem Albertem, Christofem Stieglerem i Milanem Sykora (ED, 7b, A2). Kurt zginął w 2010 roku w Bawarii podczas solowej wspinaczki na via ferrata koło Hirschbach.
Harlin w Leysin
W 1963 roku John Harlin II dymisjonuje z US AIR FORCE ogłaszając uprzednio od kilku miesięcy swóją niechęć przeciwko wojnie nuklearnej. Przeprowadza się z żoną Marylin i z dwójką dzieci (Andrea et Johnny) do Leysin w Szwajcarii (kanton Vaud). Harlinowie pracują w American College (Dzisiaj LAS – Leysin American School). John jest profesorem wychowania fizycznego a Marylin wykłada biologię. W 1965 Amerykanin zakłada w Leysin szkołę alpinistyczną - ISMM (International School of Modern Mountaineering, (Od 1968 ISM – International School of Mountaineering). Jej siedzibą jest Vagabond Club, (w skrócie Vag), kierowany przez Kanadyjczyka - Allana Rankina. Vag jest schroniskiem odwiedzanym przez turystów, narciarzy i alpinistów z Europy i USA. Club staje się szybko mekką czołowych ówczesnych wspinaczy.
Po śmierci Harlina na Eigerze w 1966 roku ISMM był kierowany kolejno przez Robbinsa, Boardmana, Hastona i Taskera. Dzięki Vagabond Club i ISMM rośnie renoma Leysin, które staje się wspinaczkowym, szwajcarskim Chamonix.
Renoma ISM dociera nawet do Hollywood, prawdopodobnie ze względu na pierwsze wejście na Changabang w 1974 roku. Angielsko-indyjską wyprawą kierował Chris Bonington. Uczestniczyli w niej instruktorzy ISM – Martin Boysen i Dougal Haston. Szczyt osiągnęli. : Martin Boysen, Dougal Haston, Doug Scott i Chawang Tashi. Po wyprawie, latem 1974 roku, kilku instruktoró ISM gra w filmie The Eiger sanction, zrealizowanym i wyprodukowanym przez Clinta Eastwooda.
(patrz na tym blogu : Haston i inni czyli Akcja na Eigerze).
American College zaliczany jest do dzisiaj do jednej z dziesięciu najdroższych szkół na świecie (88000 € rocznie). Wśród absolwentów szkoły znajdują sie między innymi : Winthrop Paul Rockefeller – były gubernator Arkansas, nigeryjski ekonomista - Ebere Onwudiwe, pisarz - Kennedy Mitchell oraz....Sylvester Stallone. Ten ostatni był jednym z pierwszych uczniów Johna Harlina. Ich pierwsze spotkanie zakończyło się praktycznie bójką.
Wyjazd do Chamonix z bazy USAF w NRF. Od lewej w pierwszym rzędzie Gary Hemming i Jerry Robertson. Za nimi John Harlin i jego żona Marylin © John Harlin III Collection
1961, baza USAF w Hahn. Harlin rozbija swojego Sunbeama gdyż się spieszył © John Harlin III Collection
Czterdziestolecie ISMM, Larry Ware (jeden z pierwszych przewodników szkoły) z autorem © Piotr Paćkowski
Wywiad z Sylvestrem Stallone przeprowadzony przez Nancy Prichard z Rock & Ice w 1992 roku podczas kręcenia filmu. Stallone opowiada w nim o Harlinie i wspinaczce.
Wszystko zaczyna się we wspaniałej willi Stallone w Kalifornii. Na ścianach wiszą spektakularne olejne obrazy. Jeden z nich przyciąga moja uwagę – opowiada Nancy Prichard,
Sylvester Stallone : Wiedziałem, że zada mi Pani to pytanie.Ten obraz przedstawia Johna Harlina II, nazwałem go The Day Superman Died.
N.P : Kim on był ?
S.S. - John Harlin II, alpinista, zginął na Eigerze podczas pierwszego przejścia północnej ściany.
N.P. - Jak Pan go poznał ?
S.S. - Byłem studentem w American College w latach 1965-1967. Spotkałem go w Leysin, w kinie. Mieliśmy lekkie zderzenie. Już nie pamiętam dokładnie co go wzięło, lecz nagle zobaczyłem przed sobą wielką masę, o szerokości siedemnastu cali, o jasnych włosach i z niebieskimi oczami, która prawie skoczyła na mnie. Rozpoczoł się konkurs prowokujących spojrzeń. Muszę przyznać, że byłem zaskoczony jego agresywnością. Lecz w końcu, osiągnęliśmy coś co można byłoby nazwać wzajemnym respektem.
John był wówczas profesorem i przewodnikiem. Jednym z jego przyjaciół był Dougal Haston, tak sądzę. Próbowali razem Eiger Direct. Śledziliśmy ich wspinaczkę w szkole i pewnego dnia wydarzyła się tragedia. Przywieźli go do Leysin w plastykowym worku. To było straszne ! W gazetach pisano : Dzień śmierci Supermana.
N.P. - Uprawiał Pan wspinaczkę ?
S.S. - Tak naprawdę to nie. Poczułem tylko jej smak i wiedziałem, że miałem predyspozycje. Szczerze mówiąc nie miałem ochoty uprawiać tego sportu. To dziwne gdzie prowadzi nas życie. Dzisiaj, po dwudziestu pięciu latach wyprodukowałem film o wspinaczce.
N.P. - Kiedy czytał Pan scenariusz przypomniało to Panu okres kiedy wszyscy obserwowali wydarzenia na Eigerze ?
1966 pod Eigerem przed J. Harlin Cimbs Od lewej: Layton Kor, Dougal Haston i John Harlin © Peter Gillman
S.S. - Oczywiście. Harlin przypominał bardzo Eastwooda, lecz miał nad nim przewagę gdyż był alpinistą. Facet, który dźwigał ciężary na strasznych drogach. W tej domenie jest wiele rzeczy, których nie znam. Z tego co wiem o dziejszej wspinaczce po spotkaniu z Wolfgangiem Güllichiem i Ronem Kaukiem, Harlin nie był, jak to się mówi dzisiaj, wspinaczem sportowym. Prawdopodobnie taki był kontekst tamtej epoki. W sumie nie pamiętam żadnego wyczynowego wspinacza. Alpiniści, których poznałem w Leysin to byli twardziele. Lecz w Vagabond Club atmosfera była inna. Wspinacze skałkowi zbierali się wieczorem i podciągali się na jednym palcu na futrynie drzwi. Studenci z College nie mieli z nimi żadnych szans.
N.P. - Był Pan wtedy jeszcze studentem ?
S.S.Tak (śmiechy). Ci wspinacze byli jak Wikingowie, specjalny klan. Gdy siedzieli przy stole było widać, że są prawdziwi. Posiadali typowy dla nich kod zachowania, jak Indianie. Podobnie jak Hell's Angels na skale. Nie byli źli ani agresywni lecz po prostu dzicy [Wild ones – taki przydomek przylgnął później w Chamonix do niektórych wspinaczy z pokolenia Fultona i Hemminga nota autora]. Byłem zaskoczony, iż przyjeżdżali do Leysin praktycznie z całego świata. To był naprawdę międzynarodowy klan.
N.P. - Dziękuję za rozmowę !
Tłumaczenie z angielskiego Piotr Paććkowski
Podziękowania dla Petera Gillmana i Johna Harlina III za zdjęcia i udostępnienie wywiadu.
Postscriptum : Na moim blogu znajdziecie inne artykuły mówiące o epoce Harlina i Hemminga.